Το Φαρόπλοιο (Lightvessel), (αρχαία ελληνική "πυρσωρίς", νεοελληνική καθαρεύουσα "φάρων" -νος και κοινώς "καραβοφάναρο") είναι ειδικός τύπος ευδιάκριτου πλοίου, είτε εξ αρχικής ναυπήγησης, είτε εκ μετασκευής, όπου φέρει συνήθως στο κέντρο, κατά το διάμηκες του καταστρώματος μεγάλη κυλινδρική υπερκατασκευή, το άνω μέρος της οποίας καταλήγει σε φάρο φέροντας ανάλογο μηχανισμό ή και ραδιοφάρο. Στην πραγματικότητα πρόκειται για πλωτό μεταλλικό Φάρο.
Τα πλοία αυτού του τύπου λαμβάνουν μόνιμη θέση με σταθερή αγκυροβολία, εξομοιούμενα έτσι με τους κοινούς φάρους ή επάκτιους φάρους, η θέση των οποίων, (γεωγραφικό στίγμα), αναγράφεται στους ναυτικούς χάρτες, φαροδείκτες, πλοηγούς κ.λπ. Επίσης φέρουν τα σήματα αγκυροβολίας ή εκπέμπουν σήματα ομίχλης όταν παρίσταται ανάγκη. Το σήμα ή ο φανός αγκυροβολίας των προσδιορίζει και την πλώρη τους και εξ αυτής την διεύθυνση του επικρατούντος ανέμου ή ρεύματος. Το προσωπικό των φαρόπλοιων εκός από τα κύρια καθήκοντά τους είναι υποχρεωμένο να εκπέμψει και άλλα σήματα στη περίπτωση που αντιληφθεί πλοίο να κατευθύνεται σε κίνδυνο.
Χρήση τέτοιων πλοίων γίνεται σε παράκτιες περιοχές όπου οι ακτές έχουν ελάχιστη κλίση, ή και για άλλους λόγους δεν προσφέρονται σε κατασκευή μόνιμου φάρου, ειδικότερα για προσεγγίζοντα πλοία από ανοικτή θάλασσα, όπως και σε περιοχές έντονης ναυτιλιακής κίνησης όπου συνυπάρχουν κίνδυνοι είτε μόνιμοι, είτε προσωρινοί, λόγω κάποιων έργων (λιμενικών, γεφυροποιίας, υποβρύχιων εργασιών κλπ). Επίσης «εν καιρώ πολέμου» όπου ακολουθεί η "σβέση των Φάρων", τα φαρόπλοια αντικαθιστούν τους κύριους φάρους, σε συγκεκριμένους χρόνους λειτουργίας και βεβαίως με διαφορετικές αναλαμπές και θέσεις των μονίμων.
Το Βρετανικό φαρόπλοιο L/V Nore
Το Σουηδικό φαρόπλοιο Finngrundet
Πλοίο Φάρων ΠΦΑ Καραβόγιαννος (A-479) του Πολεμικού Ναυτικού
Στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό ως Φαρόπλοια χαρακτηρίζονται επιπρόσθετα και τα υπαγόμενα στην Υπηρεσία Φάρων πολεμικά πλοία που εξυπηρετούν ανάγκες προσωπικού Φάρων ή προβαίνουν σε τακτικούς ελέγχους των αυτόματων Φάρων, ανεξάρτητα αν δεν φέρουν επ΄ αυτών μεταλλικό φάρο.
Τα Φαρόπλοια ανήκουν στα βοηθητικά πλοία από το γεγονός ότι παρεχουν υπηρεσία, θεωρητικά, όταν αυτά είναι αγκυροβολημένα και όχι όταν ναυσιπλοούν.
Ο λόγος παρουσίας ενός Φαρόπλοιου σ΄ ένα σημείο έναντι ενός απλού φωτοσημαντήρα είναι και μόνο η αναγκαιότητα αναγνώρισής του από μεγάλη απόσταση, όπου καλύπτει μεγάλη φωτοβολία.
Επειδή τα φαρόπλοια λόγω ρευμάτων η θαλασσοταραχής μπορεί να εκπίπτουν ("ξεσέρνουν") η θέση τους (γεωγραφικό στίγμα τους) χαρακτηρίζεται ως "προσεγγίζον" (position approximate, p.a.).
Στους χάρτες η θέση τους απεικονίζεται με τα σύμβολά τους σε μικρό κύκλο καθώς και το όνομά τους.
Στις περιπτώσεις απομάκρυνσής των για δεξαμενισμό, επισκευές κλπ αντικαθίστανται από άλλους.
Τα Ιστορικά Φαρόπλοια του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού είναι:
Λυκούδης Ι (Φαρόπλοιο)
Χανιά (Κορβέτα) / Α-481 Τύπου 'Flower'
Έναρξη ναυπήγησης το 1850. Εντάχθηκε στην Υπηρεσία Φάρων στις Μαρτίου 1950. Μετασκευάστηκε σε πλοίο ανεφοδιασμού φάρων. Μετονομάστηκε σε ‘Λυκούδης Ι’. Πρώην ‘HMS WARTURTIVA’. Στο ελληνικό Ναυτικό από τις 5 Μαρτίου 1950 (Πειραιάς). Παροπλίστηκε στις 14 Ιουνίου 1973.
Ωρίων Ι (Φαρόπλοιο)
Πρώην ΚΑΡΠΟΒΑΣ, πρώην BOURGNEUF, πρώην HEERENVEEN
Εντάχθηκε στον Στόλο το 1930. Δέχθηκε την πρώτη αεροπορική επίθεση πριν από την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου . (Πρόκληση στις 12 Ιουλίου 1940 και ενώ βρίσκονταν εν πλω πλησίον της Γραμβούτας. Με την κατάληψη της Ελλάδας χρησιμοποιήθηκε από τους Γερμανούς και τελικά βυθίστηκε από το Ελληνικό Υ/Β ‘ΠΙΠΙΝΟΣ’ στο Καρλόβασι της Σάμου στις 9 Αυγούστου 1944.
Σημερινά ΦΑΡΟΠΛΟΙΑ της Υπηρεσίας Φάρων
Η συντήρηση του Ελληνικού φαρικού δικτύου σήμερα έχουν αναλάβει δύο πλοία τα οποία δεν είναι ακριβώς φαρόπλοια με την έννοια που αναφέρεται παραπάνω (φάρος επί του πλοίου) αλλά καθιερώθηκε λόγω της αποκλειστικής τους ασχολίας να αποκαλούνται φαρόπλοια. Η συντήρηση των φάρων γίνεται κάθε χρόνο πλην της ανασύνταξης των φωτοσημαντήρων, εργασία που εκτελείται κάθε τρία χρόνια. Οι προκαθορισμένοι πλόες των πλοίων είναι διάρκειας 20-35 ημερών και κατανέμονται κάθε χρόνο και στα δύο πλοία. Αρχίζουν περί το τέλος του Μαρτίου και τελειώνουν στα μέσα του Νοεμβρίου.
ΠΦΑ ΛΥΚΟΥΔΗΣ (Α-481)
ΕΚΤΟΠΙΣΜΑ : 1639,7 Μ/Τ ΜΗΚΟΣ : 63,2 μ. ΠΛΑΤΟΣ : 11,60 μ. ΜΗΧΑΝΗ : ΜΟΤΟR WERKE MANNHEIM A . G . ΙΠΠΟΔΥΝΑΜΗ : 2400 Η. P. TAXYTHTA : 13 KOMBOI
H συντήρηση όλων των πυρσών (επιτηρούμενων και αυτόματων) επιτελείται μια φορά τον χρόνο με προκαθορισμένους πλόες του Πλοίου Φαρικών Αποστολών ΠΦΑ ΛΥΚΟΥΔΗΣ (Α-481) από τον Μάρτιο έως και τον Νοέμβριο.
Η ναυπήγηση του ΠΦΑ ΛΥΚΟΥΔΗΣ έγινε μετά από απόφαση του ΓΕΝ προς αντικατάσταση των παλαιών πλοίων.
Η παραλαβή του ΠΦΑ ΛΥΚΟΥΔΗΣ πραγματοποιήθηκε στο Πέραμα στις 2 Ιανουαρίου του 1976 στο ναυπηγείο ΑΦΩΝ ΚΟΡΩΝΑΙΟΥ.
1.-Μέγιστο εκτόπισμα
: 1.639.7 Μ/Γ
2.-Μέγιστο επιτρεπόμενο μέσο βύθισμα
: 04.00 μέτρα
3.-Ολικό Μήκος
: 63.20 "
4.-Μήκος μεταξύ των καθέτων
: 56.50 "
5.-Μέγιστο πλάτος
: 11.60 "
6.-Μέγιστο βάθος "(κοίλο)
: 06.80 "
7.-Απόσταση μεταξύ των νομέων
: 00.77 "
8.- Υψος κυρίου ιστού από κυρ.κατάστρωμα
: 12.60 "
9.- Υψος επιμ,κυρ.ιστού από κυρ.κατάστρωμα
: 15.95 "
10.-Υψος ΠΡ ιστού από κυρίως κατάστρωμα
: 06.60 "
11.-Υψοςπλώρας από τρόπιδα
: 09.55 "
12.-Υψος πρύμης (πίστα ΕΉ) από τρόπιδα
: 08.85 "
13.-Υψος γέφυρας από τρόπιδα
: 10.00 "
14.-Υψος άνω γέφυρας από τρόπιδα
: 13.40 "
15.-Μήκος πρόστεγου
: 23.90 "
16.-Μήκος πίστας Ε/Π
: 15.90 "
17.-Μέγιστο πλάτος πίστας Ε/Π ΠΡ
: 10.80 "
18.-Ελάχιστον πλάτος πίστας Ε/Π ΠΜ
: 05.90 "
ΠΦΑ ΚΑΡΑΒΟΓΙΑΝΝΟΣ (Α-479)
ΕΚΤΟΠΙΣΜΑ : 1639,7 Μ/Τ ΜΗΚΟΣ : 63,2 μ. ΠΛΑΤΟΣ : 11,60 μ. ΜΗΧΑΝΗ : ΜΟΤΟR WERKE MANNHEIM A . G . ΙΠΠΟΔΥΝΑΜΗ : 2400 Η. P. TAXYTHTA : 13 KOMBOI
H συντήρηση όλων των πυρσών (επιτηρούμενων και αυτόματων) επιτελείται μια φορά τον χρόνο με προκαθορισμένους πλόες του Πλοίου Φαρικών Αποστολών ΠΦΑ ΚΑΡΑΒΟΓΙΑΝΝΟΣ (Α-479) από τον Μάρτιο έως και τον Νοέμβριο.
Η ναυπήγηση του πλοίου έγινε μετά από απόφαση ΓΕΝ προς αντικατάσταση των παλαιών πλοίων. Τα σχέδια κατασκευής του πλοίου εκπονήθηκαν από ΓΕΝ.
Η παραλαβή του ΠΦΑ ΚΑΡΑΒΟΓΙΑΝΝΟΣ πραγματοποιήθηκε στο Πέραμα στις 17 Μαρτίου του 1976 στο ίδιο ναυπηγείο. Επανδρώθηκε από Στρατιωτικό προσωπικό και έκτοτε κατέπλευσε στην ΑΚΤΗ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ Προλιμένα Πειραιώς.
Την 17 Αυγούστου 1977 έγινε αντικατάσταση του στρατιωτικού προσωπικού με επίτακτους, προερχόμενους από το Εμπορικό Ναυτικό. Στους ανωτέρω επιτάκτους εδόθη από την Υ\.Φάρων ο ανάλογος βαθμός Π.Ν. και διακριτικά εφέδρων. Την 31 Δεκεμβρίου 1980 έγινε ξανά αντικατάσταση των επιτάκτων με μόνιμο στρατιωτικό προσωπικό.
Το καλοκαίρι του 2003 η βάση του πλοίου μετεφέρθει στο ΝΣ,όπου και εδρεύει έκτοτε.Το πλοίο φέρει το όνομα του ΙΩΑΝΝΗ ΘΕΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΥ (ΚΑΡΑΒΟΓΙΑΝΝΗ) ήρωα του 1821.
Το σκάφος είναι κατασκευασμένο με χάλυβα και έχει δύο παρατροπίδια κατά το 50% του μήκους του και έχει τα ακόλουθα στοιχεία:
1.-Μέγιστο εκτόπισμα
: 1.639.7 Μ/Γ
2.-Μέγιστο επιτρεπόμενο μέσο βύθισμα
: 04.00 μέτρα
3.-Ολικό Μήκος
: 63.20 "
4.-Μήκος μεταξύ των καθέτων
: 56.50 "
5.-Μέγιστο πλάτος
: 11.60 "
6.-Μέγιστο βάθος "(κοίλο)
: 06.80 "
7.-Απόσταση μεταξύ των νομέων
: 00.77 "
8.- Υψος κυρίου ιστού από κυρ.κατάστρωμα
: 12.60 "
9.- Υψος επιμ,κυρ.ιστού από κυρ.κατάστρωμα
: 15.95 "
10.-Υψος ΠΡ ιστού από κυρίως κατάστρωμα
: 06.60 "
11.-Υψοςπλώρας από τρόπιδα
: 09.55 "
12.-Υψος πρύμης (πίστα ΕΉ) από τρόπιδα
: 08.85 "
13.-Υψος γέφυρας από τρόπιδα
: 10.00 "
14.-Υψος άνω γέφυρας από τρόπιδα
: 13.40 "
15.-Μήκος πρόστεγου
: 23.90 "
16.-Μήκος πίστας Ε/Π
: 15.90 "
17.-Μέγιστο πλάτος πίστας Ε/Π ΠΡ
: 10.80 "
18.-Ελάχιστον πλάτος πίστας Ε/Π ΠΜ
: 05.90 "
Επειδή οι δυνατότητες των φαρόπλοιων είναι περιορισμένες η ανασύνταξη των φωτοσημαντήρων γίνεται με την συνεργασία του Ναυστάθμου Σαλαμίνας ο οποίος διαθέτει σκάφη υποστήριξης και το εξοπλισμένο για αυτόν τον σκοπό, σκάφος ΘΕΤΙΣ. Η παραπάνω εργασία γίνεται παράλληλα με την την ετήσια επιθεώρηση ναυδέτων που εκτελείται με μέριμνα του Ν.Σ. Επιπλέον σε σημεία που δεν είναι δυνατή η προσέγγιση του Φ/Θ ΘΕΤΙΣ η επιθεώρηση των φάρων γίνεται με ταχύπλοο σκάφος της Υπηρεσίας Φάρων ή με μίσθωση ιδιωτικών μέσων.
